جعبه سیاه دانش‌بنیان‌ها برای محصولات دارویی
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، محصولات دارویی مانند فرآورده‌های خونی، سرم‌ها و واکسن‌ها در کنار محصولات غذایی از جمله موادی هستند که در طول زنجیره تأمین‌شان به پایش مستمر و دقیق دمایی نیاز دارند. به همین دلیل معمولا شرایط دمایی ویژه‌ای برای حمل و نقل محصولات دارویی و غذایی در نظر گرفته می‌شود. اعمال این شرایط با استفاده از ابزارهای نظارتی قدرتمند و بسیار حساس ممکن می‌شود. یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی که فعالیت خود را از سال ۱۳۹۸ آغاز کرده، انواع سنسورهای کنترل دما و شرایط محیطی را طراحی و تولید کرده است.
فرشاد نظری، کارشناس فروش سازمانی این شرکت دانش‌بنیان در خصوص این سنسورهای کنترل دما و شرایطی به خبرنگار آنا می‌گوید؛ «اولین محصول شرکت در سال ۱۳۹۸ روانه بازار شد و در حال حاضر پنج محصول مختلف در حوزه مانیتورینگ دما و شرایط محیطی تولید می‌شود. شرایط محیطی شامل سطح گازهای موجود، رطوبت، فشار یا پارامترهای قابل‌اندازه‌گیری دیگر است. شرکت به طور تخصصی در حوزه مانیتورینگ دما در زمان حمل و نقل فعالیت می‌کند.»
انواع سنسورهای اندازه‌گیری دما
به گفته وی؛ «نخستین محصول ما پرو نام دارد که در ابتدا تنها برای حمل و نقل کالای پزشکی، کیسه‌های حمل خون و محصولات دارویی حساس به دما به کار می‌رفت، حال پیشرفت کرده و در حمل و نقل مواد غذایی نیز استفاده می‌شود. این سنسور در انواع ماشین‌های حمل و نقل که مواد حساس به دما جابه‌جا می‌کنند به کار می‌رود. سنسور بعدی پراسز نام دارد که نظارت‌کننده دما در خط تولید است، درواقع در چرخه تولید به کار می‌رود. این سنسور قابلیت اندازه‌گیری ۲ هزار نقطه در طول خط تولید را دارد و داخل قوطی یا محفظه نمونه قرار می‌گیرد یا به آنها متصل می‌شود و ناظر دما در طول فرایند تولید به شمار می‌رود. در انتها به یک دستگاه ریدر یا خواننده وصل شده و گراف دمایی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. معمولا از این محصول در فرایندهای ریلی مانند تونل‌های پاستورازیسیون استفاده می‌شود.»
نظری بیان می‌کند؛ «سنسور مانیتورینگ دمای بعدی شرکت بال نام دارد که به شکل یک توپ است. این سنسور مخصوص مایعات حساس به دما مانند شیر، عصاره مالت و کنسانتره است و به شکلی طراحی شده که چگالی آن کمتر از مایع است، بدین ترتیب روی مایع قرار می‌گیرد و در سطح شناور است. این سنسور توپ مانند شیر یا مایع را به هم نمی‌زند، یکی از شرایط مهم در فرآوری شیر هم نخوردن آن است. سنسور، دمای داخل تانکر یا محفظه را اندازه‌گیری می‌کند و در انتهای مسیر به ریدر متصل شده و اطلاعات آن خوانده می‌شود. این اطلاعات نشان می‌دهند که مایع از ابتدا تا انتهای مسیر چه دمایی را تجربه کرده است، همچنین مشخص‌کننده کیفیت محصول به شمار می‌رود.»
کارشناس فروش سازمانی این شرکت دانش‌بنیان می‌گوید؛ «محصول بعدی اولترا نام دارد که سیستمی آنلاین است و به شکل برخط اطلاعات را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. این سیستم می‌تواند دما، رطوبت، گاز و فشار محیط را اندازه‌گیری کند، همچنین مجهز به سیستم هشدار و تماس تلفنی است و در صورت خارج شدن پارامترها از محدوده‌های مجاز به کاربر اطلاع‌رسانی می‌کند.هدف اصلی شرکت از تولید این محصولات حفظ کیفیت تولیدات حساس به دما از جمله مواد دارویی، فرآورده‌های غذایی و مواد لبنی است.»
مزایای سنسور دمای ایرانی چیست؟
به گفته وی؛ «یکی از مزایای سنسورهای دما ایران‌ساخت عدم نیاز به سیم‌کشی است. این سنسورها هیچ اتصالاتی ندارند، در محیط قرار می‌گیرد و اطلاعات براساس پروتکل لورا منتقل می‌شود. لورا پروتکلی مخابراتی است که امواج آن تداخلی با دیگر امواج ندارند و دارای برد بالایی است. به طوری که در فضای باز، بدون مانع و نویز، می‌توان اطلاعات را از فاصله ۱۵ کیلومتری به هاب ارسال کرد. در فضای بسته و شهری نیز از فاصله ۲ کیلومتری می‌توان اطلاعات را به هاب ارسال کرد. در پروتکل لورا می‌توان سنسورهای زیادی را به هاب مرکزی متصل کرد، بنابراین می‌توان با یک هاب و تعدادی سنسور محیط نسبتا بزرگی را کنترل کرد.»
نظری بیان می‌کند؛ «برخی از محصولات ما نمونه خارجی مشابه دارند، برای مثال دستگاه‌های هافمن که معمولا در شرکت‌های لبنی به کار می‌روند، رقیب خارجی پراسز به شمار می‌رود. دستگاه هافمن بزرگ است، ریدر بزرگی دارد، فضای زیادی را اشغال می‌کند و مناسب تمام خط تولیدها نیست. در حالی که پراسز به شکلی طراحی شده که داخل یک بطری نوشابه قرار می‌گیرد یا به آن متصل می‌شود، ریدر کوچکی دارد و فرایند نظارت بر دما را بدون دخالت در خط تولید انجام می‌دهد. سنسور مدل بال نمونه خارجی ندارد.»
کارشناس فروش سازمانی این شرکت دانش‌بنیان می‌گوید؛ «نمونه‌های مشابه خارجی برای مدل پرو بسیار زیاد است با این حال قیمت بالایی دارند. نمونه ایران‌ساخت بسته به مدت نوعش از ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان متفاوت است. تنوع تولید شرکت در نمونه پرو بسیار بالاست، یک بار مصرف، ۶ بار مصرف، ۶ ماهه نامحدود و یک ساله نامحدود از این مدل تولید می‌شود. مدل‌های یک بار مصرف برای صادرات محصولات استفاده می‌شود چراکه برخی محصولات صادراتی برای ترخیص به گراف دمایی نیاز دارند. مدل یک بار مصرف در این شرایط بهترین و مقرون به صرفه‌ترین پیشنهاد است. پژوهشگاه رویان برای جابه‌جایی بند ناف نوزادان از نمونه ۹ بار مصرف پرو استفاده می‌کند. نمونه‌های نامحدود نیز ریست شده و قابل‌استفاده مجدد هستند.»
راز سنسورهای کنترل دمای ایران‌ساخت
به گفته نظری «انرژی مورد نیاز سنسورهای با استفاده از باتری تامین می‌شود. نمونه اولترا با یک باتری ۵ سال و با دو باتری ۱۰ سال کار می‌کند، باتری این نمونه قابل‌تعویض است. طول عمر مدل پراسز بسته به میزان اندازه‌گیری و خط تولید متفاوت است، البته باتری این نمونه را نیز می‌توان تعویض کرد. مدل‌های بال و پرو ضدآب هستند و طراحی آنها به شکلی است که امکان تعویض باتری وجود ندارد اما حداقل عمر باتری در آنها یک سال است. یکی از دلایل اصلی دانش‌بنیان بودن محصولات ما عمر بالای باتری‌هاست.»
تمامی محصولات این شرکت مجهز به سنسورهای اندازه‌گیری دما هستند. در سیستم اولترا دما به صورت برخط و آنلاین اندازه‌گیری می‌شود، در باقی مدل‌ها سنسور در ابتدای مسیر فعال شده و اطلاعات جمع‌آوری شده آن با استفاده از ریدر یا ان‌اف‌سی خوانده می‌شود. این اطلاعات گراف دمایی از محصول را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که آیا دما از بازه مورد نظر خارج شده است یا خیر. همچنین با استفاده از این اطلاعات می‌توان تشخیص داد که آیا محصول در شرایط مناسبی قرار دارد یا خیر.
منبع: خبرگزاری آنا
